Borsa ile ilgilenen her yatırımcının karşısına çıkan iki kavram: ödenmiş anapara ve kayıtlı anapara.
Ödenmiş anapara kavramını sitedeki borsa kılavuzu sayfamızda daha evvel söylemiştim
Kayıtlı anapara kavramı ise, anonim işletmelerin temel kontratlarında karar bulunmak kaydı ile genel heyete gereksinim dinlemeksizin yalnızca idare heyeti kararı ile yeni pay bonoyu bastırma veya anapara artırımında bulunmasına yarayan sistemdir.
Özellikle genel heyet buluşmalarının maliyetinin yüksek veya aza rakamı ve profili sebebiyle güçlükle yapılabildiği firmalarda, firmanın anapara artırımlarında daha elastik karar alabilmesine yarayan kayıtlı anapara sistemi bu bakımdan oldukça ehemmiyetlidir.
Sistem şu biçimde işler: İdare heyeti ,işletme genel heyetinde çoğaldırabilecekleri bir maksimum limit anapara tavanı tanımlanmasını ister. İdare heyeti de en az beş sene içinde o tavana erişmek kaydıyla ve o tavanı aşmamak koşuluyla , ister bir kezde ister bir kaç anapara artırımı yoluyla, tavan ölçüsüne kadar anaparalarını yükseltebilir. Temel anapara sisteminde lüzumlu anapara arttırımı her seferinde genel heyetten onay alınması gerekirken, kayıtlı anapara sisteminde bu iş toplu bir izin alınarak yapılmış olur.
Borsada kayıtlı anapara tavanını artırma nedir?
Kayıtlı anapara tavanı, işletmelerin anapara kalıbını gösterir. Bu kalıbın üzerine çıkabilmek için kalıbı geliştirmek başka bir deyişle kayıtlı anapara tavanını artırmak gerekir. Gelişen ve anapara lüzumu çoğalan işletmeler bunu ancak kayıtlı anapara tavanlarını yükselterek yapabilir.
Hakikatinde işletmeler sihrime tasarılarını bir anapara tavanıyla sınırlamamak için kayıtlı anapara tavanını devamlı olarak artırmak gidişatındadır. Çıkarılmış anaparanın kayıtlı anapara tavanına yanaştığı vaziyetlerde reelleştirilen bu artırımlar, aynı zamanda firmanın anapara bazlı sihrime tasarılarının da bir parçasıdır. Başka Bir Deyişle bir işletme şayet kayıtlı anapara tavanını maksimum seviyede artırıyorsa, bu vaziyette anaparasında süratli sihrime tasarıları yapıyor olabilir. Fakat şunu da unutmamak gerekiyor ki, mesela 5 sene süresince geçerli olacak biçimde yapılan yüksek oranlı kayıtlı anapara tavanı artırımı, firmanın o 5 senede anaparasını o tavana gerirmek zorunda olduğu anlamına gelmez. Zira işletme bu 5 senenin sonunda Sermaye Piyasası Kurulu’ya müracaat eterek aynı anaparanın 3-4 veya 5 sene daha aynı seviyede tanımlanması için arzında da bulunabilir.
Bir önceki yazımız olan PD/ DD Nedir ? Oranı Nasıl Hesaplanır ? En İyi Oran başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.
