BISTECH uygulaması öğreniyorsunuz ki Borsa İstanbul ile Nasdaq borsasının işbirliğiyle uyuşmaya varılarak, tüm piyasaların tek bir platform üzerinden hizmet vermesi için tasarlanmıştır. 21 Eylül 2015 tarihinden itibaren Hisse Piyasası vasıtaları, BISTECH uygulamasına geçmiş ve çalgılar tek harekât platformu üzerinden alınıp satılmaya başlamıştır. Bu uygulama ile beraber ülkemiz borsasında da farklılıklar yapılmıştır. Bunlardan biri de devre kesiciler olup, daha çok pay tahvili maliyetlerinde alana gelen anlık dalgalanmaları yasaklamak için kullanılmaktadır.
Geçici bir süre, tahvilin maliyet başkalaşımında balansın sağlanması için aralıksız harekâttan çıkarılmasını sağlar. Bunun için bonoların maliyet seviyelerinin eşik kıymetini aşmış olması gerekir. Bu vaziyette devre kesiciler alana çıkar ve maliyetin geri çekilmesini durdurarak tertip etme operasyonu yapar.
Pay bonolarının bedellerinde yaşanan fazla maliyet başkalaşımının giderilmesi için Borsa İstanbul yetkilileri tarafından eşik bedeli tanımlanır. Bu gidişat, özellikle anlık maliyet başkalaşımlarında yaşanır. Misal vermek gerekirse; tahvilin bedeli kısa süre içerisinde 5,34 TL seviyesinde harekât görürken, bir anda 4,79 TL gerilemesinde eşik bedeli aşılmış olur. Geri çekilme hareketlerinin devam etmemesi için devre kesici sistemi araya girer ve değerli evrağa gelen emirleri durdurur. Kısa bir vakit tahvilin alım–satımı durdurulur. Ardından tekerrür operasyona alınır ve emir toplama seansında alım–satımlar asıllaştırılır. Sistem karmaşık gibi gelse de piyasanın içine girdiğinizde mekanizmayı basitlikle çözebilirsiniz.
Gün sonu, borsada tek maliyetten harekât gören, emirlerin bir araya geldiği saatlerde de devre kesici uygulaması kullanılabilmektedir. Genellikle bu uygulama, pay bonolarının üzerinde kullanılır. Kapanışa yakın yapılması ve tahvilin düzenleme hareketine girmesi reelinde yatırımcılar için avantajlı bir uygulamadır ve oldukça da yararlıdır. Bunun nedeni, devre kesici sayesinde satış emirlerinin ertelenmesidir. Öğreniyorsunuz ki talep–arz etmenleri, yatırım çalgıların kıymetini anlık olarak değiştirir. Satış arzlarının çoğalması ile maliyetlerde düşüşler alana kazanç. Bu sebeple de tahviller bedel kaybeder. Tek maliyetten emir topla harekâtlarının bitimi ile beraber, pay tahvili alım–satımları çok maliyetli emirler üzerinden devam eder.
Kısaca özetlemek gerekirse; devre kesici operasyonları pay bonolarının bedelleri üzerinde alana gelen kısa süreli anlık fazla yükseliş ve düşüşlerde devreye girmektedir. Pay tahvili maliyetlerini etkileyen etkenlere bu yazıdan erişebilirsiniz. Devre kesicinin olmaması, yatırımcıların ciddi anlamda kayıp vermesine neden olur. Zira kısa müddette çok büyük değişiklikler yaşanabilmektedir. Bu sebeple, özellikle acemi ve parasını hakimiyetli idareyemeyen yatırımcılar, bu gidişattan aşırısıyla etkilenmektedir. Devre kesici uygulaması ile beraber maliyetlerin düzenleme hareketi yaşaması, bireylerin operasyonlarını nasıl bir biçimde idaremesi gerektiği kavramasını sağlamaktadır. Devre kesicilerin araya girmesiyle yaptığınız piyasa takipleri ve incelemeleri neticesinde, harekâtın kar getireceğine inanıyorsanız ek alımlarda bulunabilirsiniz. Aksine hasar edecekseniz de pozisyonunuzu kapatabilirsiniz.
Bir önceki yazımız olan Temettü Verimi Nedir? başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.
