Birçok kişi tarafından da merak edilen bir diğer konu da memurlar borsa ile işlem yapabiliyor mu? Kazanç elde edebilirler mi?
Kamu kurum ve kuruluşlarında görev yapan memurların çalışma hükümleri tamamen kanunlarla belirlenmiştir. Bazı dönemlerde bu hükümlere yenilikler getirilmiştir ancak halen 1965 yılında çıkarılmış olan kanunun genel hükümleri sündürülmektedir. Yasal olarak geçerli olan bu kanunda belirtilen esnaf ve tacir olamama durumu, devlet memurunun görevli olarak çalıştığı kurumu temsil ettikleri görevlerden ayrılmış olarak belirtilse de, belirlenen Anonim şirketlerin AŞ. halka açık hisse senetleri üzerinden al sat yapmalarında açıklayıcı bir yasak yoktur. Yani bu durumda memur, belirli bir şirketin kuruluşundan itibaren veya sonrasında hissesini satın almak, devralmak ve satmak gibi durumlarda işlem yapabilmektedirler.
Hisse senetleri işlemlerini rahat bir şekilde yapabilen memurlar, işlem yaptıkları bu şirketlerde pay sahibi olmalarına engel olabilecek herhangi bir durum söz konusu değildir. Al sat yapmaları için herhangi bir limitleri bulunmamaktadır. Fakat dikkat edilmesi gereken bir husus vardır. Yaptıkları işlemleri detaylı bir biçimde Mal Beyanında belirtilmesi gereklidir. Bunların aksine Mal beyanı yapmayan memurlar 125. Maddeye göre ceza alacaklarından dolayı Kademe Durdurma cezasıyla tecziye edilebilirler. Bu durumun tekrar yaşanması halinde ise daha yüksek cezalar alınabilir.
Yani memurlar yapacakları işlemleri hususlara göre yapmaları gerekiyor. Aksi takdirde ciddi cezalandırmalar ile karşı karşıya kalınabilir.
Memurlar Borsa işlemi için Devlet Memurları Yasası
657 rakamlı Devlet Memurları Yasasının 28 inci maddesi derki:
“Memurlar Türk Ticaret Yasauna göre Tacir veya Esnaf sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamaz, ticaret ve sanayi kurumlarında misyon alamaz, ticari mümessil veya ticari vekil veya kollektif işletmelerde ortak veya komandit işletmede komandite ortak olamazlar. Görevli oldukları müesseselerin iştiraklerinde müesseselerini temsilen alacakları misyonlar hariç.”
Bu maddede memurların borsa ile alakasına sarih bir ifade yok
Bu kararın konulma emeli memurların çalışmalarını kamu hizmetlerine hasretmelerini ve yararlı çalışmalarını sağlamak, memurluk nüfuzunu suistimal ederek haksız hasılat sağlamalarını önlemek ve tarafsız hareket etmelerini temin etmek emeliyle memurlara ticaret ve öbür hasılat getirici faaliyetlerde bulunma yasağı getirmektedir.
6102 rakamlı Türk Ticaret Yasau mevzuya sarihlik getirir. Ve gerek hakikat şahıslar gerekse tüzel şahıslar açısından tacir kavramının tarifi yapar. “Genel olarak bir ticari firmayı kısmen bile olsa, kendi ismine işleten kimseye tacir denilmekte” der.
Her iki yasa bizi şu neticeye götürür.
Devlet memurlarının idare heyeti abonesi, denetçi veya her ne biçimde olursa olsun firma personeli olarak anonim işletmelerde misyon almaları menedilmiş olmakla beraber, genel olarak anonim işletmelerde ve ulusa sarih anonim işletmelerde pay bonoyu sahibi olmalarına ait rastgele bir yasak bulunmamaktadır.
Yeniden Devlet Personel Başkanlığının 02/01/2014 tarih ve 24719 rakamlı görüş yazısı da bize kılavuz olarak şunu der:
“Pay bonoyu sahipliği, işletmenin kuruluşundan sonra pay bonoyu devralmak veya anapara çoğalışına iştirak etmek suretiyle olabileceği gibi işletmenin kuruluşunda kuruluş anaparasının bir kısmına iştirak etmek suretiyle de olabilmekte; anonim işletmelerde kuruluştan veya sonradan pay bonoyu sahibi olmak, pay bonoyu sahibine tacir ve esnaf kalitesini kazandırmamaktadır.”
Özetle şunu kavrıyoruz. Devlet memurlarının rastgele bir misyon almamaları kaydıyla genel olarak anonim firmalar ile ulusa sarih anonim işletmelerde; hisse sahibi olmalarına legal bir mani bulunmamaktadır.
