Dolar kuru, ekonomiyle ilgilenmeyenlerin bile günlük hayatta sık sık karşısına çıkıyor. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde dolar kuru yakından takip ediliyor. Çeşitli gelişmelere bağlı etkilenen kur dalgalanmaları para birimlerinin değeri açısından önemli. Peki Dolar kuru neye göre yükselir? İşte Dolar kuru hakkında merak edilenler…
Dolar Kurunu Etkileyen Etmenler
Doların ekonomik piyasalardaki hakimiyetinin başlangıcı, 1945’li yıllara kadar uzanır. 2. Dünya Savaşı sırasında Bretton Woods Anlaşması’nın imzalanmasıyla birlikte; doları altın karşısında endeksleme ve dünya üzerindeki bütün döviz ürünlerini dolara endeksleme maddeleri kabul edildi. Sonrasında Dolar, bütün ekonomi piyasalarını domine etti ve Amerikan Yüzyılı olarak adlandırılan dönem başladı.
Bretton Woods Anlaşması, 1971 yılında iptal edilmiş olsa da, Dolar hala en güçlü yatırım araçlarından biri olarak görülür. Dolar kurunun etkilendiği başlıca unsurlar şunlardır:
- FED kararları
- Uluslararası ticaret
- IMF
- Cari açık
- Arz-talep dengesi
- Enflasyon
- Ekonomik ilişkiler
- Dış ilişkiler
- Turizm
- Yurt içi ve yurt dışı faiz oranları
Dolar Neye Göre Artar?
Dolar kurunun yükselmesi, farklı etmenlere bağlı gelişir ve Dolar kuru yüksek olan ülkelerde geçim sıkıntısı, işsizlik, üretimde azalma gibi sorunlar ortaya çıkar. Buna göre; bir ülkede ithal edilen ürün ve hizmetlere ödenen ücret, ihraç edilen ürünler karşılığında alınan ücretten yüksek ise cari açık meydana gelir. Cari açığın artması, Dolar kurunun yükselmesine neden olur. Ülkede üretilen ürün ve hizmetlerin, başka bir ülkeye satılması ihracat olarak adlandırılır. Ülke ihracatı ne kadar düşükse, ülkeye giren para da o kadar azdır. Bu durum, döviz arzının kısıtlanmasına neden olur ve kur yükselir. Dış ticareti ihracattan ziyade, ithalata dayanan ülkelerin kendi para birimi giderek değersizleşir ve ülke fakirleşir.
Ayrıca, bir ülkedeki enflasyon beklentisi de Dolar kurunu etkiler. Enflasyonun artması, resmi para birimine olan talebi azaltır. Bu durumda o ülkenin para birimi, Dolar karşısında değer kaybına uğrar. Yurt içi uygulanan faiz oranlarının artması da ülkenin para biriminin değer kaybetmesine sebep olur. Tam tersi şekilde, faizlerin düşürülmesi paranın değer kazanması anlamına gelir. Siyasi istikrarsızlık yaşayan ve politik açıdan gergin olan ülkelerde, finansal yatırımların yanı sıra borsa, turizm gibi alanlar da olumsuz şekilde etkilenir. Bütün bunlar bir araya geldiğinde zincirleme şekilde Dolar kurunun yükselmesine neden olur.
Ekonomisi iyi olan ülkelerde ise, üretim ve ihracat yüksektir. İhracatın yüksek olması ülkede cari açığın düşük olması anlamına gelir. Aynı zamanda ülke, üretim gücü yüksek ve gelişmiş bir ülkedir. Bu durumda, o ülkenin para birimine olan talep artar ve ülkedeki Dolar kuru düşer. Dolar kurunun yükselip azalması genel olarak politik ve uluslararası ilişkiler, ekonomik değişkenler ve global gelişmelerle ilişkilendirilir. Bir ülke uluslararası açıdan ne kadar iyi ilişkiler geliştirir ve ekonomik açıdan gelişim gösterirse, o ülkedeki refah ve kalkınma da artar Dolayısıyla ülkenin resmi para birimi bütün döviz kurlarına karşı güçlenir.
Dolar Fiyatının Arz Talep Dengesi ile İlişkisi
Döviz ve emtia gibi finans piyasalarındaki ürünlerin değeri, arz-talep ile yakından ilişkilidir. Bir ürüne olan ilgi artarsa, piyasalarda o ürünü bulmak zorlaşır ve bu durum ürün fiyatını olumlu yönde etkiler. Eğer ürüne olan talep azsa, piyasadaki arz yüksektir ve fiyatta düşüş yaşanır. Arz-talep dengesi Dolar kurunu da diğer piyasalarla aynı şekilde etkiler. Buna göre; Dolar alımının artması, piyasada bulunan miktarın azalmasına ve fiyat artışına neden olur. Fakat, yapılan alım oranı ile ülke piyasasına giren Dolar oranı eşitse, fiyatta artış yaşanmaz.
Ülkeler, ekonomilerini korumak için belirli miktarda Dolar alarak ülke rezervine aktarırlar. Bu, genel olarak ülke piyasasındaki Dolar miktarını belirler. Bir ülkede Dolar rezervinin fazla olması için;
- Yabancı yatırımcı para girişinin olması,
- Turizm sektörünün büyümesi,
- İhracat gelirlerinin artması,
- Cari açığın az olması
gerekir. Bu durumlar arasında denge kuran ülkelerde Dolar kuru sabit bir değer aralığında kalır ve ülkenin gelişip yükselmesi sağlanır.
Dolar Kurunu Etkileyen Faktörler
Dolar kuru, ülke gelişmişliğinin yanı sıra genel piyasa hareketlerinden ve global gelişmelerden etkilenerek de dalgalanabilir. Genel olarak bir ülkede, Dolar kurunun maslak escort yükselmesine neden olan gelişmeler şunlardır:
- Ülke sınırlarındaki Dolar talebinin, ülke rezervlerindeki miktardan fazla olması
- Yabancı yatırımcıların ülkeye ilgi duymaması ve yatırım yapmaması, yerli yatırımcıların varlıklarını yurt dışında değerlendirmesi
- Ülkeye yabancı para girişinin olmaması
- Turizm gelirlerinin düşmesi
- Siyasi çatışmalar ve uluslararası ilişkilerin kötü olması
- Ülkede üretime teşviğin olmaması ve üretim gelirlerinin düşmesi
- Ülke ihtiyaçlarının ithalat ile karşılanması
- Enflasyon baskısının artmasıyla birlikte yerli para biriminin değer kaybetmesi
- FED faiz oranının yükselmesi
- IMF gibi kredi veren kurumların finansal levent escort kaynaklarını artırması
- Dünya genelinde ekonomik kriz yaşanması
- Merkez bankasının tam bağımsız olmaması nedeniyle, ülke para birimine olan güvenin azalması ve para biriminde değer kaybı yaşanması
- Ülke ekonomisinin transparan olmaması ve ülkeden fon çıkışı olması
- Ülkedeki makroekonomik göstergelerin negatif olması ve ülke ekonomisinin kötüye gitmesi
Dolar kuru, ülke ekonomilerini yakından etkiler. Bir ülkedeki Dolar kurunun düşük olması, o ülke para birimine olan güvenin artması ve ülkenin uluslararası skalada kalkınması anlamına gelir. Dolar kurunun düşmesi, yerli ve milli değerlerinde yükselişe geçmesi anlamına gelir ve ekonomiyi zeytinburnu escort canlandırır. Bu nedenle, ülkede Merkez Bankası başta olmak üzere kurum bağımsızlığı sağlanır, kutuplaşma azalır, milli beraberlik artar, eğitim reformları yapılır, ARGE çalışmaları hız kazanır ve bireyler özgürleşirse Dolar kuru düşer, toplumsal yaşam kalitesi artar.
Bir önceki yazımız olan Dünyanın En Zenginleri başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.
