Dolar endeksi, diğer para birimleri karşısında doların değerini gösteren bir sistem olarak bilinmekte olup 1973’te Bretton Wood’s sisteminin kaldırılması sonrasında getirilmiştir. 6 yerel para birimi karşısında doların aldığı değeri gösteren endeks, 1973 yılında 100 baz olarak başlamış ve hâlâ bu şekilde devam etmektedir.
Endesk içerisinde yer alan para birimleri; Kadana doları, İngiliz sterlini, Japon yeni, Euro, İsviçre frangı ve İsveç kronudur. Bu para birimleri, ABD’nin ticaret hacmi en yüksek para birimleri olarak bilinmekte olup endeks içerisinde konumlanmaktadır..
Doların kullanıldığı pariteler ile Dolar endeksi arasında 2 farklı orantı bulunmaktadır. Bunlar ters ve doğru orantı olarak bilinmektedir. Peki dolar endeksinin hesaplanmasında dikkat edilen hususlar nelerdir? Temelde Dolar endeksinin hesaplanması adına hangi adımlar kullanılmaktadır?
Dolar Endeksi Nasıl Hesaplanır?
Pek çok kişi, Dolar endeksiyle ilgili farklı sorular sormakta olup bu soruların cevaplarını bulmaya çalışmaktadır. Bu sorulardan bir tanesi olan Dolar endeksi nasıl hesaplanır, uzun zamandır gündemi meşgul etmekte olup pek çok kişi, konu ile ilgili detaylı bilgi sahibi olmak istemektedir. Dolar endeksinin hesaplanmasında, daha önce bahsettiğimiz 6 yerel para biriminin işin içinde olduğunu ifade etmek gerekmektedir.
Dolar endeksi hesaplaması noktasında, endeks içerisinde bulunan 6 adet yerel para biriminin ağırlıklarının geometrik ortalaması alınmakta olup bu işlem, dolar endeksinin hesaplanmasında kritik öneme sahiptir. Hesaplama işlemleri sırasında ön plana çıkan 50.14348112 sayısı sabit çarpandır. Hesaplamanın gerçekleştirilebilmesi için yerel para birimlerinin ağırlıklarını bilmek gerekmektedir.
Yerel para birimlerinin ağırlıklarını genel olarak aşağıdaki gibi sıralamak olanaklıdır:
- Euro (EUR) / USD: %57,6
- USD / Japon Yeni (JPY): %13,6
- İngiliz Poundu (GBP) / USD: %11,9
- USD / Kanada Doları (CAD): %9,1
- USD / İsveç Kronu (SEK): %4,2
- USD /İsviçre Frangı (CHF): %3,6
Yukarıdaki gibi sıralanabilen para birimlerinin ağırlıkları, Dolar endeksi nasıl hesaplanır sorusu bağlamında ön plana çıkmakta olup hesaplama sırasında bu 6 para biriminin geometrik ortalaması alınmaktadır.
Dolar endeksinin formülü ise şu şekildedir:
50.14348112 x EURUSD-0.576 x USDJPY0.136GBPUSD-0.119 x USDCAD0.091 x USDSEK0.042 x USDCHF0.036
Yukarıdaki formül, 6 yerel para biriminin geometrik ortalamasının alınması olarak karşımıza çıkmaktadır. Yukarıdaki formüle bakıldığında, hesaplamanın gerçekleştirildiği günkü parite seviyesinin, dolar endeksi içerisindeki ağırlığı kadar üssünün alındığı görülmektedir. Doların baz para birimi olduğu hallerde üs pozitif olarak işlem görmektedir. Tersi hallerde ise üssün negatif bir diğer aldığı görülmektedir. 50.14348112 olarak verilen rakam, formüldeki sabit çarpandır.
Dolar Endeksi Neyi İfade Etmektedir?
Pek çok kimse, dolar endeksi neyi ifade etmektedir şeklinde bir soru sormakta olup bu soru, dolar endeksinin anlaşılabilmesi noktasında çok önemli bir soru olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu bağlamda dolar endeksinin 120 seviyesinde olmasının, endeks hesaplamasının yapıldığı tarihten itibaren doların, yerel para birimleri karşısında %20 değer kazandığını ifade ettiğini ifade ettiğini bilmekteyiz. Fakat eğer endeks 90 ise bu durum, doların yerel para birimleri karşısında %10 değer kaybettiğini göstermektedir.
Dolar Endeksinde Hareketlik Yaratacak Faktörler Nelerdir?
Dolar endeksinin yukarı yönlü bir hareketi için aşağıdaki gibi durumların oluşması gerekmektedir:
- Amerika’da doları yükseltebilecek nitelikte veri akşının ya da haberlerin gelmesi.
- Dolar endeksi kapsamında bulunan 6 yerel para biriminin kullanıldığı ülkelerde, para birimlerinin değer kaybetmesine neden olacak veri akışları ya da haberlerin gelmesi.
Dolar endeksinin aşağı yönlü hareketi için aşağıdaki gibi durumların oluşması gerekmekte olup bu durumlar genel olarak şu şekilde sıralanabilir:
- Amerika’da doları zayıflatabilecek nitelikte veri akışı ya da haberlerin gelmesi.
- 6 major para biriminin bulunduğu ülkelerde ilgili para birimlerinin değer kaybetmesine neden olabilecek veri akışı ya da haberlerin gelmesi.
Yukarıdaki durumlar, dolar endeksinin yukarı yönlü ya da aşağı yönlü hareketine neden olmaktadır.
